Dankzij corona sneller naar de eerste energieleverende flat van Europa

Verplicht thuiswerken zorgde voor maar liefst 750 meter kabel in het huis van Eelke Bontekoe, onderzoeker bij het Copernicus Instituut aan de Universiteit Utrecht. Vanwege de sluiting van de universiteitsgebouwen nam hij een energiemeetsysteem mee naar huis. Doordat hij thuis extra tijd en ruimte had, kon hij het systeem thuis grondig testen en optimaliseren. Nu is het meetnetwerk klaar om direct aangelegd te worden in de eerste energieleverende flat van Europa om de prestaties van het Inside Out renovatiesysteem te onderzoeken.

Meetopstelling op het bureau van Eelke Bontekoe

Efficiënte energie-opwek

Eelke Bontekoe onderzoekt de opwek van zonne-energie in de bebouwde omgeving in een aantal multidisciplinaire innovatieprojecten, waaronder Inside Out. Dit samenwerkingsproject realiseert de eerste energieleverende flat van Europa in Utrecht Overvecht. Het unieke renovatiesysteem dat het Inside Out consortium ontwikkelde leent zich perfect voor zijn onderzoek dankzij de grootschalige toepassing van zonnepanelen. “Op de energieleverende flat aan de Henriëttedreef in Utrecht komen rondom zo’n 1100 zonnepanelen. Aan elke zijde van het gebouw meten we de instraling van zonlicht op drie verschillende hoogten. Ook heeft ieder vlak een grid van negen panelen waar we de invloed van de temperatuur op de energieopbrengst meten. Daarnaast wordt het effect van beschaduwing door de balkons onderzocht,” legt Bontekoe uit. Normaal gesproken wordt alleen de opbrengst van zonnepanelen gemeten, maar zijn onderzoek gaat verder. “In de gevel zitten sensoren die de temperatuur meten. Zo weten we de invloed van temperatuur op de energieopbrengst van de panelen. Vervolgens kunnen we de opbrengst verhogen met bijvoorbeeld strategisch geplaatste ventilatie.”

Hogere efficiëntie zonnepanelen

“Om efficiënt te werken wilde ik vóór het plaatsen van de meetopstelling in de flat al zoveel mogelijk praktische vragen beantwoorden,” vertelt Bontekoe. “In eerste instantie wilde ik op de universiteit wat dingen uittesten, maar vanwege corona was dit niet mogelijk. Toen heb ik de hele opstelling maar mee naar huis genomen.” Zo kwam hij er thuis achter hoeveel sensoren je aan één kabel kunt koppelen, wat de maximale kabellengte is waarbij signalen nog goed worden doorgegeven, waar een signaalversterker nodig is en hoe de meetapparatuur optimaal werkt. “Omdat ik er thuis de tijd voor kon nemen, heb ik meer getest dan ik van plan was”, aldus Bontekoe. Nu kan er dus direct een perfect werkend meetnetwerk worden aangelegd in de 139flat. Bontekoe: “Normaal installeren we een meetopstelling direct op locatie, maar het vooraf testen biedt duidelijk voordelen. Deze ervaring laat dat wel heel goed zien.”

Model van de gerenoveerde flat in Utrecht Overvecht, met instralingsmeters (geel) en temperatuursensoren (rood).

Op naar energieleverende flats

In het samenwerkingsproject Inside Out wordt een hoogbouwflat in Utrecht Overvecht energieleverend gemaakt door het toepassen van een innovatief renovatiesysteem. Het Inside Out renovatiesysteem combineert multifunctionele, modulaire bouwdelen en kan in de toekomst op vergelijkbare hoogbouwflats toegepast worden. Denk hierbij aan een slimme gevel die de woningen verwarmt, van duurzame elektriciteit voorziet en ventileert. Tijdens de coronatijd is flink doorgepakt: de projectpartners plaatsten op 8 juni 2020 de eerste nieuwe gevels. Het project won recent nog de SustainaBul Best Practice award 2020. Onder leiding van Utrecht Sustainability Institute werken Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, woningcorporatie Bo-Ex, Bos Installatiewerken, Alkondor Hengelo, Mex Architects, LomboXnet en Bosch Thermotechniek samen aan energieleverende hoogbouw. Inside Out wordt uitgevoerd met Topsector Energiesubsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.